Scripta post VI Ka. Sept. a. 402.
Al. et Aug. Castorium hortantur ut in episcopatu Bagaiensis ecclesiae Maximiano fratri suo gloriose cedenti (n. 1) succedere ne abnuat (n. 3).
Domino merito dilectissimo, digneque honorabili et suscipiendo filio Castorio, Alypius et Augustinus, in Domino salutem
1. Molitus est quidem adversarius Christianorum, per carissimum atque dulcissimum filium nostrum fratrem tuum, Catholicae matri, quae vos in haereditatem Christi ab exhaeredata praecisione fugientes pio sinu suscepit, periculosissimum scandalum commovere; cupiens videlicet serenitatem gaudii nostri, quae nobis de bono vestrae conversationis oborta est, foeda innubilare tristitia. Sed Dominus Deus noster misericors et miserator 1, consolans afflictos, nutriens parvulos, curans infirmos, ad hoc eum aliquid posse permisit, ut rem correctam multo amplius laetaremur, quam dolebamus afflictam. Longe est quippe gloriosius episcopatus sarcinam propter Ecclesiae vitanda pericula deposuisse, quam propter regenda gubernacula suscepisse. Ille quippe se honorem, si pacis ratio pateretur, digne accipere potuisse demonstrat, qui acceptum non defendit indigne. Voluit ergo Deus, etiam per fratrem tuum, filium nostrum Maximianum, estendere inimicis Ecclesiae suae, esse in visceribus eius, qui non sua quaerant, sed quae Iesu Christi 2. Neque enim illud ministerium dispensationis mysteriorum Dei 3, victus aliqua saeculari cupiditate deseruit, sed pacifica permotus pietate deposuit, ne propter eius honorem foeda et periculosa, aut fortasse etiam perniciosa in membris Christi dissensio nasceretur. Quid enim esset caecius et omni exsecratione dignius, quam propter Ecclesiae catholicae pacem schisma deserere, et ipsam pacem catholicam honoris sui quaestione turbare? Quid enim laudabilius, et christianae caritati commodatius, quam derelicta Donatistarum vesana superbia, ita haereditati Christi cohaerere, ut testimonium humilitatis, amore probaretur unitatis? Itaque quantum ad ipsum attinet, sicut cum gaudemus talem inventum, ut quod in eius corde divinus sermo aedificavit, nequaquam tempestas huius tentationis everteret: sic optamus et deprecamur a Domino, ut consequenti vita et moribus suis magis magisque declaret, quam bene gesturus fuisset, quod profecto gereret si hoc oportuisset. Retribuatur ei pax aeterna quae promissa est Ecclesiae, qui intellexit sibi non expedire quod paci non expediebat Ecclesiae.
2. Tu vero, fili carissime, non mediocre gaudium nostrum, qui nulla tali necessitate a suscipiendo episcopatu impediris, decet indolem tuam Christo in te dicare quod dedit. Ingenium quippe tuum, prudentia, eloquentia, gravitas, sobrietas, et caetera quibus ornantur mores tui, dona sunt Dei. Cui melius serviunt, quam ei a quo tributa sunt, ut et custodiantur, et augeantur, et perficiantur, et remunerentur? Non serviant huic saeculo, ne vanescant cum illo atque dispereant. Non diu tecum in hoc agendum novimus, quanta facilitate consideres spes inanium hominum, et insatiabiles cupiditates, et incertam vitam. Abiice igitur ex animo quidquid terrenae atque falsae felicitatis exspectatione conceperat: operare in agro Dei 4, ubi certus est fructus, ubi tam multa tanto ante completa sunt promissa, ut ea quae restant insanissime desperentur. Obsecramus te per Christi divinitatem et humanitatem, per pacem coelestis illius civitatis, unde peregrinantes labore temporali aeternam requiem comparamus, ut in episcopatum Bagaiensis Ecclesiae fratri tuo, non ignominiose cadenti, sed gloriose cedenti succedas. Plebs illa cui per tuam mentem ac linguam donis Dei fecundatam et ornatam uberrima incrementa speramus, in te intellegat fratrem tuum non pro sua desidia, sed pro eius pace fecisse quod fecit. Haec epistola mandavimus ut tibi non legeretur, nisi cum te iam tenerent quibus es necessarius. Nos enim te spiritalis amoris vinculo tenemus, quia et nostro collegio multum es necessarius. Cur autem etiam corporalem praesentiam non exhibuerimus postea scies.