TRACTATUS DE NATALE APOSTOLORUM PETRI ET PAULI
1. Beatissimorum Petri et Pauli apostolorum hodie natalis illuxit; natalis, non qui mundo implicavit, sed qui de mundo liberavit. Per humanam quippe infirmitatem nascitur homo ad aerumnam; per christianam caritatem nascuntur martyres ad coronam. Et hic dies ob eorum meritum factus est nobis propositus ad celebrandi sollemnitatem et ad imitandi sanctitatem; ut recordantes martyrum gloriam amemus in eis quod oderunt qui occiderunt, et amantes virtutem honoremus passionem. In virtute meritum comparatum est, in passione merces restituta. Unus dies duorum martyrum et duorum Apostolorum: quantum Ecclesiae traditione percepimus, non uno die passi sunt, et uno die passi sunt. Hodie prior passus est Petrus, hodie posterior passus est Paulus: aequavit meritum passionem, caritas occurrit ad diem; hoc egit in eis, qui erat in eis, qui in eis patiebatur, qui cum eis patiebatur, qui adiuvabat certantes, qui coronabat vincentes. Audiamus itaque ex Evangelio meritum Petri; audiamus ex epistula apostolica meritum Pauli. Modo recitatum est Evangelium, modo audivimus: Dominus dixit ad Petrum: Simon Petre, amas me? Et ille: Amo, Domine; et rursus Dominus: Pasce oves meas 1. Interrogat tertio non ad aliud quam hoc quod bis interrogavit. Ad illum tertio interrogare pertinebat, Petrum tertio respondere iam taedebat. Contristatus est, enim, Petrus, ait Evangelium, quia eum tertio Dominus interrogavit, et ait: Domine, tu scis omnia, tu nosti quia amo te. Et Dominus: Pasce oves meas 2. Docere vult aliquid, qui interrogat quod novit. Quid ergo voluit, tertio interrogans Dominus quod sciebat, docere Petrum? Quid putamus, fratres, nisi ut caritas tolleret infirmitatem, et ut nosset Petrus tertio confitendum esse per amorem, qui ter negaverat per timorem? Meritum Petri, quod pavit oves Dei; meritum Pauli iterum audiamus: Dicebat discipulo suo, adnuntiaturus ei suam passionem futuram, et ei timorem ablaturus exemplo suo: Testificor coram Deo et Christo Iesu, qui iudicaturus est vivos et mortuos, et manifestationem et regnum eius. Constrinxit illum testificatione, et subiecit: praedica verbum, insta opportune, importune 3.
2. Hoc audientes et nos pro modulo nostro opportuni sumus volentibus, importuni nolentibus. Opportunus est esurienti, qui panem porrigit; importunus est aegroto, qui ad escam cogit; illi cibus porrigitur, illi impingitur; uni est grata, alteri est amara refectio, sed utrumque non deserit dilectio. Accipiamus ergo in exemplis merita Apostolorum; passiones autem non solum non timeamus, sed etiam, si necesse fuerit, subeamus. Audite quid dicat idem Apostolus: Ego enim iam immolor 4. Immolatio ad sacrificium pertinet: passionem suam sacrificium esse noverat Deo. Non illi qui occidebant, sed ille offerebat Patri tale sacrificium sacerdos, qui dixerat, ne timueritis eos qui corpus occidunt 5. Tempus, inquit, resolutionis meae instat. Quid ergo, o Paule, in illa resolutione speras, o laboriose, pro quiete? Tempus, inquit, resolutionis meae instat 6. Quid egisti? quid speras? Bonum certamen certavi, cursum consummavi, fidem servavi 7. Unde servavit fidem, nisi quia non est territus a persequentibus? Praedica verbum opportune, importune. Quam ergo sceleratum nobis est, ut, cum timemus, fidem non servemus, ei praesertim qui nos docet et amare meliora, et timere maiora! Quidquid potest dulce habere ista vita, non est paradisus, non est caelum, non est regnum Dei, non est societas Angelorum, non est consortium illorum civium supernae Hierusalem. Sursum cor feratur, terra carne calcetur. Docuit nos Dominus contemnere transitoria, diligere aeterna; docuit nos, curavit nos, et curat, quia dignatur; non enim sanos invenit, sed ad aegrotos medicus venit. Calix passionis amarus est, sed omnes morbos paenitus curat; calix passionis amarus est, sed prior eum bibit medicus, ne bibere dubitaret aegrotus. Ergo bibatur calix iste, si ille eum dederit, qui novit quid det, cui det; si autem non vult ut bibatur, alio modo sanet, dum tamen sanet. Nos tamen tanti medici manibus securi subdamur, omnino certi, nihil eum adhibiturum, quod nobis non expedit. Debitum enim, quod exigebat Paulus, tamquam ex merito repetebat. Et quod meritum? Cursum consummavi, bonum certamen certavi, fidem servavi. Haec egisti: quid speras? De cetero superest mihi corona iustitiae, quam reddet mihi Dominus in illo die iustus iudex 8. Non ait, dat, sed reddet: si reddet, debebat. Et numquid mutuum acceperat, ut deberet? Debet coronam, reddit coronam, non factus debitor ex mutuo nostro, sed ex promisso suo; neque enim, cum eius merita coronabat, non dona sua coronabat.